< กลับหน้าโมดูล

คอร์ส การวิเคราะห์ข้อมูลโซเชียลมีเดียสำหรับผู้เริ่มต้น

โมดูลที่ 1 - Module 1 : พื้นฐาน

บทเรียนที่ 1 - ขั้นตอนการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลโซเชียลมีเดีย


การวิเคราะห์ข้อมูลบนโซเชียลมีเดีย ไม่ว่าจะมีเป้าหมายที่แตกต่างหรือจำนวนและความซับซ้อนของข้อมูลที่มากน้อยเพียงใด ล้วนดำเนินบนขั้นตอนพื้นฐานดังนี้

  1. กำหนดเป้าหมายการวิเคราะห์ (Goal setting)
  2. เก็บข้อมูล (Data collection)
  3. วิเคราะห์ข้อมูล (Data analysis)
  4. ดำเนินการตามผลการวิเคราะห์ (Taking actions)

เพื่อให้ง่ายต่อการเข้าใจ จะขอยกตัวอย่างโครงการสมมุติ ที่แต่ละโครงการดำเนินการทีละขั้นตอน ดังนี้

  • โครงการ A มีเป้าหมายในการทำความเข้าใจว่าต้นกำเนิดของการระบาดของข่าวลวงเรื่อง “ห้ามดื่มน้ำอัดลมผสมเครื่องดื่มชูกำลัง” มาจากใคร บนแพลตฟอร์มไหน จึงกำหนดเป้าหมายว่าต้องการหาข้อความต้นกำเนิดของข่าวลวงเรื่องนี้ จากนั้นใช้บริการ Social media listening เก็บข้อมูลย้อนหลังบน Facebook, Instagram, X, และ Youtube เมื่อได้ข้อมูลมาแล้วจึงหาข้อความแรกที่เผยแพร่ข่าวเรื่องนี้ และพบว่าข้อความแรกเป็นคลิปของ Youtuber รายหนึ่ง จึงแจ้ง Youtuber รายนั้นเพื่อขอความร่วมมือในการแก้ไขหรือลบโพสต์ พร้อมกับเผยแพร่ข้อมูลจริงบนช่องทางเว็บไซต์ Fact checker ในเครือข่าย
  • โครงการ B มีเป้าหมายในการทำความเข้าใจว่าคนไทยคิดอย่างไรต่อประเด็นสำคัญในช่วงเลือกตั้ง เช่น ข้อจำกัดของรัฐธรรมนูญ การทำงานของ กกต. ความต้องการมีส่วนร่วม จึงกำหนดเป้าหมายว่าต้องการจำแนกความเห็น (Comment) ของผู้ใช้โซเชียลต่อโพสต์ข่าวต่างๆ ให้ออกเป็นประเด็นที่กำหนดหัวข้อไว้ล่วงหน้า จากนั้นใช้บริการ Social media listening ดึงข้อมูลย้อนหลังตามคำสำคัญที่ต้องการ เมื่อได้ข้อมูลมาแล้ว ใช้เทคนิคค้นหาข้อความ (Find…) ใน Excel เพื่อแยกข้อความประเภทต่างๆ เป็นแต่ละ Sheet แล้วนับจำนวนข้อความแต่ละ Sheet ผลลัพธ์ที่ได้นำไปประกอบกับการวิจัย Focus group ที่ถามคำถามคล้ายกัน เผยแพร่เป็นบทความ
  • โครงการ C มีเป้าหมายในการเฝ้าระวังการใช้ถ้อยคำอันตราย (Dangerous speech) ในช่วงสงครามอิสราเอล-ปาเลสไตน์ จึงกำหนดเป้าหมายว่าต้องการตรวจหาข้อความที่เข้าข่ายอันตรายตามเกณฑ์ที่กำหนด โดยต้องการพบข้อความดังกล่าวให้เร็วที่สุด เพื่อแจ้ง Facebook ให้ระงับข้อความดังกล่าว ก่อนที่จะเผยแพร่ระบาดทำให้เสี่ยงต่อการเกิดความขัดแย้งและความรุนแรง จากนั้นใช้บริการ Social media monitoring เฝ้าดู Facebook page ที่รู้ว่ามักเป็นต้นทางของถ้อยความรุนแรง ทั้งในฝั่งเห็นด้วยกับอิสราเอลและเห็นด้วยกับปาเลสไตน์ เมื่อพบข้อความดังกล่าวก็รีบดำเนินการกดแจ้งใน Facebook ทันทีว่าข้อความนั้นละเมิดกฎของชุมชน

จะเห็นว่าทุกโครงการ ถึงแม้จะมีเป้าหมายต่างกัน ข้อมูลคนละชุดกัน แต่ล้วนต้องดำเนินการตามขั้นตอนกำหนดเป้าหมาย เก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล และดำเนินการตามผลการวิเคราะห์

ภาพประกอบบทเรียน

บทเรียนต่อไป >
ตัวอย่างโครงการวิเคราะห์ข้อมูล

สารบัญ

การวิเคราะห์ข้อมูลโซเชียลมีเดียสำหรับผู้เริ่มต้น Module 1 : พื้นฐาน ขั้นตอนการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลโซเชียลมีเดีย ตัวอย่างโครงการวิเคราะห์ข้อมูล Module 2 : รายละเอียดของแต่ละขั้นตอนในการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูล กำหนดเป้าหมายการวิเคราะห์ (Goal setting) เก็บข้อมูล (Data collection) เครื่องมือเก็บข้อมูล (Data collection tools) ทางเลือกอื่นในการเก็บข้อมูล (Alternative methods to collect data) วิเคราะห์ข้อมูล (Data analysis) ดำเนินการตามผลการวิเคราะห์ (Taking actions) Module 3 : เทคนิคการวิเคราะห์ข้อมูล เทคนิคการเรียงลำดับข้อมูลแบบพื้นฐาน (Basic sorting) เทคนิคการเรียงลำดับข้อมูลแบบกำหนดเอง (Custom sorting) เทคนิคการติดป้ายคำให้ข้อมูล (Data labelling) หากข้อมูลมีจำนวนมาก อ่านไม่ไหว จะทำอย่างไร? เทคนิคการรวมกลุ่มแล้วนับข้อความในกลุ่ม (Data grouping and counting, or pivot table)